Wat moet ik toch met die flitser – deel 1
“Ik vind het licht zo ontzettend hard, ik zie helemaal geen sfeer meer als ik mijn flitser gebruik, alles is overbelicht is als ik van dichtbij inflits, ik begrijp niks van dat hele ding, ik vind het gewoon niet mooi dat flitslicht… ” Zomaar wat losse kreten die mij erg vaak ter ore komen als het gaat om het gebruik van een flitser… Ik wil dit in twee gedeeltes gaan bespreken; een voor de avondfotografie en eentje voor fotografie overdag. Te beginnen dus bij flitsen in de avond.
Om te beginnen even een kleine uitleg over de ‘logica’ die je camera hanteert als het aankomt op het gebruik van je flitser. Als je de camera op vol automatisch hebt staan zal de flitser automatisch omhoog komen op het moment dat je sluiter beneden een bepaalde waarde komt. Meestal ligt dat rond de 1/40 of 1/60 s maar is camera afhankelijk. Op het moment dat de flitser omhoog komt gebeuren er een aantal dingen zolang de camera op vol automatisch staat.
- Vaak wordt de iso waarde terug gebracht naar de laagste stand of een lagere stand (bijvoorbeeld iso 100)
- De sluitertijd zal naar de flitssynchronisatie tijd gaat. Meestal 1/60s
- De camera gebruikt nu het licht van de flitser als hoofdlicht.
Het grappige is nu dat ik geen van die bovenstaande drie dingen wil. En ik ga je zo uitleggen waarom. Eerst ga ik vertellen wat ik dan wel wil.
- Ik wil zo min mogelijk zien dat er geflitst wordt
- Ik wil gebruik maken van een mix van het bestaande licht en het flitslicht
- Ik wil de flitser als hulplicht gebruiken en niet als hoofdlicht
Maar hoe krijgen we dit nu voor elkaar? Door zelf de touwtjes in handen te nemen en niet ervan uit te gaan dat de camera het wel het beste zal weten. Want die weet nooit wat jij wilt! Dat betekent dus ook dat je de camera van de automatische stand af moet halen, want dat is de enige manier om zelf te bepalen hoe je foto eruit komt te zien.
Overigens kun je met een compact camera een heel eind komen, maar de opties zijn beperkter als met een spiegelreflex. Hetzelfde geld voor het gebruik van de ingebouwde flitser versus een losse flitser die je erbij koopt. Maar met alle opties kun je je flitsfoto’s verbeteren. Dat is in ieder geval een feit.
Het vergt echter wel de nodige oefening voor je het onder de knie hebt, dus verwacht niet meteen dat je volledig de situatie in de hand kunt houden. Ok wat zijn de stappen die we gaan nemen?
- Zoals ik al zei; we gaan af van de automatische stand. Dat betekent voor de meeste spiegelreflex camera’s dat je wegdraait van het groene cameraatje en naar de A stand gaat (diafragma voorkeuze) Bij compact camera’s heb je meestal ook de optie tot automatisch (P of ook groen cameraatje) of M. Die M staat weliswaar voor Manual, maar dat betekent iets heel anders bij een compact dus maak je daar niet teveel zorgen over. Je hoeft nog steeds weinig in te stellen, maar je kunt wel een aantal dingen veranderen.
- Nu de camera van de automaat af is zul je eerst moeten kijken wat de bestaande situatie is qua licht. Is er nog daglicht aanwezig maar is het al te donker? Is het ’s avonds laat en wil je de sfeer van de BBQ in de tuin bij de fakkels op de foto zetten of ben je op een bruiloft met allerlei lampjes her en der verspreid?
- Een compact camera heeft meestal een stand met een mannetje en een maantje erbij. Dit is de zogenaamde nacht portretstand. Werkt soms wel en soms niet. Afhankelijk van de omstandigheden, maar dit is bij een compact vaak wel de makkelijkste manier om de boel te veranderen. Het nadeel is dat er vaak veel beweging in de foto zit. Hieronder een paar typische voorbeeldfoto’s van een compact met ‘standaard’ flits en met een flits met langere sluitertijd. Want dat is wat dat nachtportret doet. De sluitertijd wordt heel langzaam, vaak wel een hele seconde lang en er volgt daarna een flits. (of de flits komt eerst en daarna duurt het nog een tijd voor de foto daadwerkelijk is genomen)
Als je kijkt naar de foto aan de rechterkant dan zie je dat er wel wat beweging in zit rond haar hoofd en de handen maar door de korte duur van de flits (meestal iets van 1/10.000s) wordt de beweging toch grotendeels bevroren en heb je een acceptabel beeld waar veel meer sfeer uitstraalt als de foto aan de rechterkant waar je niks meer ziet van de omgeving.
Zeker als ik op vakantie ben dan wil ik ook zien waar de foto is gemaakt en niet alleen maar de persoon die op de foto staat. Ik ga er voor de rest van dit verhaal vanuit dat je een camera hebt waar je instellingen zoals diafragma en sluitertijd en iso kunt bepalen. Dat hoeft geen spiegelreflex te zijn. Veel compact camera’s in het wat duurdere segment hebben die opties ook.
ik probeer wel altijd zo lang mogelijk zonder mijn flitser te werk te gaan. Ten eerste omdat een flitser altijd veel meer opvalt; mensen zijn zich direct bewust van het feit dat ze gefotografeerd worden en ten tweede omdat ik het een uitdaging vind om toch mooie foto’s te maken met heel weinig licht. Een flitser maakt het je net wat makkelijker. De truc is om de foto zo te maken dat je eigenlijk in je meta gegevens moet kijken om te weten of je nu wel of niet geflitst hebt.
Kijk maar eens naar onderstaande twee foto’s; kun je direct zien waar een flits is gebruikt en waar niet?
Niet heel duidelijk te zien toch? De foto’s zijn met een paar minuten tussenpauze gemaakt in mei rond tien over 9 ’s avonds. Het was niet pikkedonker maar het was behoorlijk schemerig. Zo schemerig dat ik een iso van 2500 heb moeten gebruiken en een sluitertijd van1/50s bij f4.0 voor de linker en een sluitertijd van 1/20s bij f4.0 rechts. 1/20s is te langzaam om uit de hand te nemen maar ik leunde op de tafel en het resultaat is acceptabel.
Maar waarom zie je die flits nu niet? De reden is dat ik de iso hier heel hoog heb gezet. Wat gebeurd er op het moment dat je de iso waarde omhoog zet van bijvoorbeeld 100 naar 400 iso? Je verhoogt daarmee de gevoeligheid van je sensor voor het aanwezige licht. Ga maar eens in een kamer zitten ’s avonds met slechts 1 of 2 schemerlampjes aan en maak dan foto’s op verschillende iso standen zonder je flitser te gebruiken. Je zult zien dat naarmate je iso waarde hoger wordt, de details die je nog waar kunt nemen op de foto meer worden. Datzelfde kun je nu nog een keer doen met je flitser en kijk dan eens naar de verschillen.
Eigenlijk is een ideale situatie voor dit soort tests als je bijvoorbeeld op vakantie bent in – laten we zeggen – Griekenland en je zit ’s avonds met man of vrouwlief op een terrasje aan het water en langs de kust zie je allemaal gezellige lampjes. Het tentje waar je zit is sfeervol verlicht en je wilt die sfeer vastleggen maar ook je partner een beetje knap op de foto zetten. Neem je nu een foto op de standaard setting dan komt ie eruit zoals de foto die ik je eerder liet zien met die hele zwarte achtergrond. Weg gezellige sfeer, weg gezellige lampjes. Je kunt die sfeer terughalen op twee verschillende manier of een combinatie van de twee. Wat je kiest is afhankelijk van de situatie en hoe donker het is.
Je vergroot de invloed van het omgevingslicht (daglicht, kunstlicht ed.) door:
- je iso waarde omhoog te brengen. Hiermee vergroot je de lichtgevoeligheid van je sensor en komt er dus meer licht naar binnen.
- Je sluitertijd langzamer te maken zodat je hiermee iets meer daglicht binnen krijgt in combinatie met je flitser.
Bij bruiloften ga ik vaak zo te werk dat ik mijn sluitertijd vast zet op bijvoorbeeld 1/50s. Hiermee weet ik dat ik de beweging nog net genoeg bevries van de mensen zodat ze er acceptabel uitkomen en de sluitertijd is langzaam genoeg om meer licht toe te laten. Die setting laat ik zo staan en ga dan spelen met mijn iso waarde. Hoe later op de avond hoe hoger die zal worden. Soms zelfs tot iso 5000. (mijn camera kan de iso tot idioot hoge waardes omschroeven maar dat ziet er dan ook niet meer uit)
In tegenstelling tot wat ik dus altijd zeg bij het fotograferen van taartjes of andere producten kun je de iso bij dit soort foto’s best omhoog doen. Want wat je wilt is dat je een goede balans vind tussen bestaand licht en flitslicht. En waarom je je flitser soms echt wel nodig hebt zie je hieronder bij deze twee vreselijk charmante foto’s van mij… 🙂 Zonder flits ben je meteen afhankelijk van de kleurtemperatuur van het licht en krijg je vreemde gele foto’s, groene foto’s (bij sommige tl) of blauwe foto’s. Nou ja, alle kleuren zijn mogelijk. De kleur van het flitslicht is neutraal en hoewel je door de langere sluitertijd wel iets meer van de gele kleur hebt als bij een standaard flitsfoto is de foto toch wat acceptabeler van kleur en uitstraling.
Ik ga niet zeggen dat het makkelijk is om het gebruik van je flitser op een goede manier onder controle te krijgen, maar het is de moeite waard. En heb je een spiegelreflex dan kan ik alleen maar aanraden om ooit over te gaan tot de aanschaf van een losse flitser. Het grootste voordeel hiervan is dat je indirect kunt flitsen zoals op de foto hieronder. Daarmee wordt het idee van een flitsfoto nog minder groot en zorg je ervoor dat het licht bijna natuurlijk lijkt.
En wil je nou helemaal creatief worden met je flitser dan kun je nog langzamere sluitertijden gebruiken (2s of soms zelfs 4s), meetrekken met de beweging of je sluiter openzetten op statief en de flitser in je hand houden en af laten gaan. Mogelijkheden te over! Leer je flitser kennen en je zult zien wat een lol je ervan kunt hebben..
